Γ’ Διεθνής Επιστημονική Συνάντηση Τομέα ΝΕΣΣ
«Ερευνητικά προβλήματα Νεοελληνικής Φιλολογίας και Γλωσσολογίας»
Η Γ΄ Επιστημονική Συνάντηση του Τομέα ΝΕΣΣ (πρώην Μ.Ν.Ε.Σ.) έγινε στις 5-7 Μαΐου 1988. Συνεχίζοντας την παράδοση επιστημονικών συναντήσεων αφιερωμένων σε προσωπικότητες του χώρου, ήταν αφιερωμένη στον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής Σταμάτη Καρατζά (1913-1986). Οι προσφωνήσεις ανέδειξαν την προσωπικότητα και το έργο του τιμώμενου, για τον οποίο μίλησαν διεξοδικά ο καθηγητής του Τομέα ΜΝΕΣ Παναγιώτης Μουλλάς και ο φιλόλογος Γιώργος Αλισανδράτος.
Η θεματική της Επιστημονικής Συνάντησης κινήθηκε εντός των δύο κύριων κατευθύνσεων που υπηρέτησε με την επιστημονική του εργασία ο Σταμάτης Καρατζάς: τη γλωσσολογία και τη νεοελληνική φιλολογία. Η επιστημονική Συνάντηση συγκέντρωσε σημαντικό αριθμό μαθητών, συνεργατών και ομότεχνων του, ενώ τα πρακτικά της εκδόθηκαν το 1990.
Οι συμβολές του τόμου καλύπτουν ένα αξιοσημείωτο εύρος ερευνητικών ζητήσεων και ένα πλατύ χρονικό άνυσμα, που εκτείνεται από τη βυζαντινή μέχρι τη νεοελληνική γραμματεία. Σε αυτό το ευρύ πλαίσιο, ορισμένες ανακοινώσεις τοποθετούν στο επίκεντρο τη γλώσσα, εξετάζοντας ειδικά γλωσσικά και λεξιλογικά ζητήματα της νεοελληνικής φιλολογίας (Χ.Λ. Καράογλου, Η.Σ. Σπυροπούλου, G.St. Henrich, J. Hirigoin). Ορισμένες άλλες αναδεικνύουν εκδοτικά και μεταφραστικά προβλήματα (Γ.Π. Σαββίδης, Γ. Κεχαγιόγλου, Ν. Λυκούργου), διερευνούν θέματα στιχουργικής και μετρικής (Β. Κατσαρός, M. Peri, Ε. Γαραντούδης), επιστολογραφίας και ημερολογιακής γραφής (Ν. Παπατριανταφύλλου-Θεοδωρίδη, Α. Κεχαγιά Λυπουρλή, Γ. Παπακώστα).Συγχρόνως, στο συλλογικό αυτό έργο συμπεριλαμβάνονται και μελέτες που προσανατολίζονται σε ζητήματα ποιητικής (Χ.Δ. Γουνελάς, Α. Φραντζή) και δραματουργίας (R. Beaton, Ε. Βαφειάδου) ή στην εξέταση συγκεκριμένων λογοτεχνών και έργων, δοκιμάζοντας νέες προσεγγίσεις και αναγνώσεις (Ε.Θ. Τσολάκης, Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου, Κ. Στεργιόπουλος). Δύο μελετήματα στρέφονται γύρω από τον Ψυχάρη, που είχε συστηματικά απασχολήσει τον Σταμάτη Καρατζά (Ν. Αποστολίδου, Γ. Μελισσαράτου), δύο επικεντρώνονται στις σχέσεις λογοτεχνίας και ιδεολογίας (Β. Χατζηγεωργίου Χασιώτη, Ν. Χαραλαμπίδου), ενώ δεν λείπουν και εκείνες οι συμβολές που φωτίζουν προβλήματα πολιτισμικών ανταλλαγών μεταξύ διαφορετικών εθνικών λογοτεχνιών ( Σ. Ιλίσκαγια, Γ. Σιβροπούλου-Καπλάνη).
Περιεχόμενα του Τόμου Πρακτικών
- Γ. Π. Σαββίδη, Εκδοτικές περιπέτειες των μεταφράσεων του Σαίξπηρ από τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη
- Χ. Δ. Γουνελά, Η λειτουργία του μύθου στη νεοελληνική δραματουργία: ένα παράδειγμα
- Έφης Βαφειάδου, Ο Σέντζας του Παντελή Χορν
- Β. Κατσαρού, Οι εξάμετροι στίχοι των χφφ Paris. gr. 2750A, φφ. 1-88 και Vatic. gr. 1898, φφ. 342-393v
- Νίκης Παπαντριανταφύλλου-Θεοδωρίδη, Γύρω από το θέμα της παράδοσης των βυζαντινών επιστολών
- R. Beaton, Πτωχοδρομικά Γ΄: Η ηθοποιία του άτακτου μοναχού
- Ευδ. Θ. Τσολάκη, Τιμαρίων: Μια νέα ανάγνωση
- Α. F. Van Gemert, Ο Ρόδιος ποιητής Εμμανουήλ Λιμενίτης
- Άντειας Φραντζή, Καλλιόπη παλινοστούσα, ή περί ποιητικής μεθόδου του Χαρίσιου Μεγδάνη (1819)
- Βίκυ Χατζηγεωργίου-Χασιώτη, Οι διπλωματικές πρωτοβουλίες του Στέφανου Ξένου για την προσάρτηση της Ηπειροθεσσαλίας και ο σατιρικός τύπος της εποχής
- Σόνια Ιλίνσκαγια, Μια ελληνική παρουσία στο χώρο του ρωσικού συμβολισμού
- Γιώργου Κεχαγιόγλου, Η πρώτη γνωστή νεοελληνική μετάφραση του Δον Κιχώτη
- Νέτας Αποστολίδου, Ο Παλαμάς και το Ταξίδι του Ψυχάρη. Μια τρικυμιώδης σύμπλευση
- Γερασιμίας Μελισσαράτου, Η χρήση του όρου «παραμύθι» και η τύχη του Γκάλλιβερ στον Ψυχάρη
- Γ. Παπακώστα, Τέσσερα άγνωστα ημερολόγια του Γ. Δροσίνη
- Χ. Λ. Καράογλου, Ριμάριο: Ένα άγνωστο λεξικό του Κ. Π. Καβάφη (πρόδρομη ανακοίνωση)
- Νίκης Λυκούργου, «Ένα λογοτεχνικό πείραμα». Η μεταγλώττιση διηγημάτων του Α. Παπαδιαμάντη από τον Σ. Μυριβήλη
- Αγλαΐας Κεχαγιά-Λυπουρλή, «Αγαπητέ μου Βασίλη»: Συμπληρωματικά στοιχεία για την ιστορία των Μακεδονικών Ημερών από την αλληλογραφία Ξεφλούδα-Τατάκη
- Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου, Σημειώσεις στον Σκαρίμπα
- Κ. Στεργιόπουλου, Τα σύμβολα στην πεζογραφία του Σπύρου Πλασκοβίτη
- Νάτιας Χαραλαμπίδου, Αφηγηματική τεχνική και ιδεολογία: Οι λογοτεχνικές προσδοκίες της Αριστεράς (1945-1955) και η περίπτωση του Δημήτρη Χατζή. Η υποδοχή της Φωτιάς (1946) και του Τέλους της Μικρής μας Πόλης (1953) στα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα (1946) και Νέος Κόσμος (1954)
- Η. Σ. Σπυρόπουλου, Παιδεία γραμματική, παιδεία γλωσσική, ερμηνεία κειμένων
- Γιάννας Σιβροπούλου-Καπλάνη, Η ξένη λογοτεχνία στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Μέσης Εκπαίδευσης
- G. St. Henrich, Τα ποντιακά στοιχεία σε ελληνόγλωσσο ισλαμικό κείμενο της εποχής του 1500
- J. Irigoin, La représentation des consonnes géminées dans la brachygraphie Italiote
- Γ. Γ. Αλισανδράτου, Οι γλωσσικές απόψεις του Ν. Κονεμένου (1873-1875, 1895, 1901-1905)
- M. Peri, Μια υπόθεση για την καταγωγή του ελληνικού δεκατρισύλλαβου
- Ευρ. Γαραντούδη, Προβλήματα ορολογίας και μεθόδου της νεοελληνικής μετρικής